اندیشه تازه ؛ رودهای «زرجوب» و «گوهر رود» که از کوه‌های جنوبی رشت سرچشمه می‌گیرند و تا تالاب انزلی پیش می‌روند گوهررود از وسط رشت شهر باران‌های نقره‌ای عبور می‌کند، این رود از ارتفاع ۷۰۰ متری کوه‌های سراوان سرچشمه می‌گیرد و از طرف جنوب وارد این شهر شده و پس از عبور از کنار باغ محتشم و بیمارستان رازی و چمارسرا، به سوی روستای سیاه اسطلخ و جیر محله می‌رود و در پایان به تالاب انزلی می‌ریزد.
زرجوب نیز از کوه‌های کم ارتفاع هزار مرز، نیزه سر، جوکلبندان و کچا از حدود ۲۵ کیلومتری جنوب شهر رشت سرچشمه می‌گیرد، پس از عبور از منطقه “بهدان” و “چوماچا” و پیوستن به رودخانه گوهررود رودخانه پیربازار رود را تشکیل می‌دهد به بخش شرقی تالاب انزلی وارد میشود.
این رودهای پاک و زلال در مسیر راه با یکصد نقطه آلوده کننده مواجه میشود، که می توان به سایت زباله سراوان، زندان لاکان، شهر صنعتی رشت و سپیدرود، مسکن مهر، بیمارستان‌ها و فاضلاب رشت … اشاره کرد، از سویی ۳۰ درصد آلودگی رودخانه های رشت از فاضلاب شهر صنعتی است.
رودخانه‌های زرجوب و گوهررود رشت که سالهاست با مشکل ورود فاضلاب شهری و خانگی مواجه هستند، هنوز نتوانسته از این بحران زیست محیطی خارج شوند و به نظر می‌رسد برای برون رفت از این معضل و مدیریت آن برنامه‌ای جدی وجود ندارد.
تجمع کوه زباله شهری یکصد و ده متری در قلب جنگل های هیرکانی -سراوان-، تحمیل زباله های بیمارستانی، شهری، روستایی و صنعتی این رودخانه های زیبا را به آلوده ترین رودخانه های جهان تبدیل کرده است.
از سویی نزدیک به 50 درصد شهر رشت فاقد شبکه فاضلاب است و باید برای حل این معضل برنامه‌ریزی جدی صورت گیرد.
دو رودخانه مهم زرجوب و گوهررود از میان این شهر عبور می کنند و بیشترین آب مصرف شرب و کشاورزی منطقه را تأمین می‌کنند. از بین دو حوزه نامبرده، رودخانه زرجوب که عمده آب شهرستان را تأمین می‌کند ، آلوده‌ترین رودخانه در سطح گیلان و حتی کشور است و بسیاری از بیماری های میکروبی را به‌طور مستقیم و غیرمستقیم گسترش می دهد. منابع آلوده‌کننده این رودخانه عبارتند از: فاضلاب های صنعتی، فاضلاب های شهری و کشاورزی، مغازه‌ها و بازارچه‌های احداث شده که تمامی مواد زائد خود را وارد این رودخانه می کنند. نتایج تحقیقات آزمایشگاهی در آبیاری برنج با آب رودخانه زرجوب نشان می دهد وجود آلودگی برنج به فلزات سنگین نظیر سرب و کادمیوم است.
فراوانی میکروپلاستیک ها در آب این رودخانه از ۵۳۷۰۰ تا ۸۲۲۰۰ قطعه در مترمکعب متغیر است، نتایج این مطالعات نشان داد که وضعیت آلودگی رودخانه ی زرجوب هنگام عبور از شهر رشت از نظر فراوانی و ترکیب میکروپلاستیک ها تحت تاثیر شهر قرار می گیرد و به طوری که رودخانه های شهر را به یکی از منابع اصلی آلودگی میکروپلاستیک تبدیل کرده است.
پلی آمید و پلی پروپیلن رایج ترین نوع پلیمر در میکروپلاستیک ها موجود در رودخانه های زرجوب است.
نتایج آزمایشگاهی اکسیژن مورد نیاز بیوشیمیایی (BOD)، کل مواد جامد محلول (TDS)، کدوریت (FTU)، اکسیژن مورد نیاز شیمیایی (COD)، اسیدیته (pH)، نیترات (NO3-)، کل مواد جامد معلق (TSS)، اکسیژن محلول (DO) و کلیفرم ها، در اکثر موارد بیشتر از حد مجاز بوده و هیچ‌گونه خودپالایی با این وضعیت در این رودخانه وجود ندارد.
باید دانست که رودخانه های مذکور از شمال شهر رشت خارج شده در انتها به دریای کاسپین و تالاب انزلی می‌ریزد، این مسئله بیش از آنکه یک فاجعه زیست محیطی باشد، یک بحران منطقه ای است که متاسفانه شورای شهر رشت فقط در حد بیانیه و سخنرانی و لایه روبی های سطحی و اقدامات ناکارآمد، شرایط کنونی را تمدید می کنند، این بحران چند وجهی نیازمند تعامل شخصیت های علمی و رهیافت و الگوگیری در توسعه پایدار شهری در بعد بین المللی از کشورهای توسعه یافته است، که قطعا پاسخ های دقیقی برای آن یافته اند.
به جز یک بیمارستان (رسول اکرم) از مجموع ۱۴ بیمارستان دولتی، خصوصی و نظامی رشت پساب بقیه بیمارستان‌ها وارد رودخانه‌های رشت میشود. بیمارستان که خود یک مرجع برای بهداشت و درمان است یکی از عوامل اصلی آلایندگی این رودخانه‌ها و تهدیدکننده سلامت شهروندان در رشت به‌شمار می‌رود. بیمارستان ۱۷ شهریور رشت که در سال ۱۳۹۳ توسط دانشگاه علوم پزشکی گیلان در حال نوسازی کامل است بدون احداث سیستم تصفیه فاضلاب با ایجاد سپتیک تانک و لوله‌گذاری در عرض خیابان در حوالی باغ محتشم فاضلاب بیمارستانی را مستقیم به رودخانه گوهر رود وارد می‌کند. در ۱۸ مرداد ۱۳۹۴ تصاویری از ورود مستقیم فاضلاب و مواد شوینده از بیمارستان توتون‌کاران رشت و ایجاد مشکل برای اندک موجودات باقی‌مانده که در این رودخانه زندگی می‌کنند (لاک‌پشت) منتشر شد.
وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب گیلان به عنوان متولی اصلی و قانونی جمع‌آوری و تصفیه فاضلاب علی‌رغم دریافت وجه در قبوض ماهانه بابت فاضلاب تنها فاضلاب شهرها به رودخانه‌ها، دریای کاسپین و تالاب انزلی هدایت می‌کنند. آلودگی این رودخانه‌های رشت یکی از عوامل اصلی کسب رتبه نخست ابتلا به سرطان استان گیلان در ایران است.
وزارت نیرو و شرکت آب و فاضلاب شهری گیلان به عنوان متولی و دستگاه مسئول اصلی جمع‌آوری فاضلاب شهری رشت در خرداد ماه ۱۳۹۱ اعلام کرد پس از دریافت صدها میلیون دلار پروژه بانک جهانی برای جمع‌آوری فاضلاب رشت فقط حدود یک سوم آن اجراشده و تنها ۱۰ درصد از کل پروژه در خط بهره‌برداری قرار دارد. این پروژه پس از ۵ سال با عدم مدیریت با ۱۰ درصد پیشرفت نیمه کاره رها شد تا همچنان فاضلاب رشت به رودخانه‌های این شهر سرازیر شود.
ثبت دیدگاه